با این حال چهار نشانه اصلی در افراد دچار این اختلال به طور مشترک وجود دارد :
1- این کودکان نمی توانند حتی برای مدت کوتاهی، بدون حرکت در یک جا بمانند. حتی در شرایطی که آنها را مجبور به این کار کنند، مدام در جای خود تکان می خورند و با وسیله ای (دسته های صندلی یا ریشه های فرش) بازی می کنند. گاهی سر جای خود نیم خیز می شوند، می ایستند و آرام و قرار ندارند.
2- به طور معمول آستانه توجه در این کودکان پایین است. یعنی وقتی مشغول کاری هستند، هر صدا و علامتی از اطراف می تواند توجه آنها را به سوی خود جلب کند. در واقع کودکان بیش فعال همیشه گوش به زنگ وقایع جانبی هستند.
3- تمرکز در کودکان بیش فعال ضعیف است. این نشانه که در اصل مربوط به آستانه تحریک پایین در آنهاست، باعث می شود کودک نتواند ذهن خود را به موضوع هایی که نیاز به تمرکز دارند، معطوف کند.
4- کودکان مبتلا به بیش فعالی معمولا کودکان پرخطری هستند. این کودکان از فعالیت های پرخطر ترسی ندارند و معمولا آن را به راحتی انجام می دهند. مثلا بارها دیده شده که بدون ترس از افتادن، بدن خود را تا نیمه از پنجره ساختمان بیرون می برند یا به راحتی و بدون ترس طبیعی ای که کودکان از وسایل برنده مثل چاقو دارند، با این وسایل کار می کنند.
این چهار نشانه معمولا از نشانه های اصلی برای شناسایی افراد دچار بیش فعالی است اما به غیر از اینها، مواردی نیز وجود دارد که بعنوان ملاک های تشخیصی اختلال کمبود توجه / بیش فعالی شمرده می شوند :
الف :وجود مورد (1) یا (2) :
(1)- شش مورد یا بیشتر از علائم بی توجهی زیر که حداقل 6 ماه طول بکشد و شدت آنها به حدی باشد که غیرانطباقی بوده و با سطح رشد ناهماهنگ باشد :
بی توجهی
A- غالبا از توجه کافی به جزییات در می ماند یا فعالیت های تحصیلی، کار یا سایر فعالیت ها را با بی دقتی انجام می دهد.
B- غالبا در حفظ توجه بر روی تکالیف یا فعالیت های مربوط به بازی ها مشکل دارد.
C- غالبا به نظر می رسد وقتی با او صحبت می شود، گوش نمی دهد.
D- غالبا دستورالعمل ها را کامل اجرا نمی کند و کار درسی، وظایف و تکالیف محیط کار را تکمیل نمی کند ( که دلیل آن رفتار مقابله ای یا نفهمیدن دستورات است).
E- غالبا در سازمان دهی تکالیف و فعالیت ها ناتوان است.
F- اغلب از تکالیفی که نیازمند فعالیت ذهنی مستمر است اجتناب می کند، نفرت دارد یا در اقدام به آن مردد است مانند کار درسی یا تکالیف خانگی.
G- غالبا اشیای لازم برای انجام تکالیف و فعالیت ها را گم می کند. مثل مداد، کتاب و...
H- محرک های بیرونی غالبا حواسش را به آسانی پرت می کند.
I- در فعالیت های روزمره غالبا فراموشکار است.
(2)- شش مورد از علائم بیش فعالی- تکانشگری زیر که حداقل به مدت 6 ماه طول بکشد و شدت آن در حدی است که غیرانطباقی یا ناهماهنگ با میزان رشد تلقی می شود :
بیش فعالی
A- غالبا دست ها و پاهایش بی قرار است و روی صندلی تکان می خورد.
B- غالبا در کلاس درس یا جاهای دیگری که انتظار می رود شخص نشسته باقی بماند، صندلی را ترک می نماید.
C- غالبا در جاهایی که مناسبتی ندارد می دود یا از در و دیوار بالا می رود. در نوجوانی یا بزرگسالی همراه با احساس ذهنی بی قراری است.
D- غالبا در اشتغال بی سر و صدا به فعالیت های تفریحی و بازی ناتوان است.
E- غالبا در حال حرکت است و به نظر می رسد موتوری به حرکتش وا می دارد.
F- غالبا زیاد حرف می زند.
تکانشگری
G- غالبا قبل از اینکه سوال تمام شود با عجله و دستپاچگی جواب هایی می پراند.
H- غالبا در انتظار کشیدن برای نوبت ناتوان است.
I- غالبا حرف دیگران را قطع کرده یا مداخله می کند.
ب :برخی علائم بیش فعالی- تکانشی یا بی توجهی که منجر به اختلال شده و قبل از 7 سالگی وجود داشته است.
پ :بر اثر علائم در دو یا چند زمینه مثل مدرسه یا خانه پسرفت هایی ایجاد شده است.
ت :باید شواهد آشکاری از تخریب قابل توجه بالینی در عملکرد اجتماعی ، شغلی یا تحصیلی وجود داشته باشد.
ث :علائم منحصرا در جریان اختلال نافذ رشد ، اسکیزوفرنی یا سایر اختلالات سایکوتیک روی نداده باشد و یک اختلال روانی دیگر مثل اختلال خلقی ، اختلال اضطرابی، اختلال تجزیه ای یا اختلال شخصیت توضیح بهتری برای آن نیست.